Tất Tần Tật Về Chỉ Số Men Gan Ai Cũng Nên Biết

Có rất nhiều bệnh lý liên quan đến chỉ số men gan thay đổi thất thường khiến người bệnh không khỏi băn khoăn về chỉ số này sau mỗi lần xét nghiệm. Cùng theo dõi bài viết này để hiểu rõ hơn về chỉ số men gan bạn nhé!

Hầu hết những bệnh về gan do uống bia đều có chỉ số men gan cao và được các chuyên gia yêu cầu điều trị để kiểm soát chỉ số này kịp thời. Vậy chỉ số men gan là gì? Như thế nào là bình thường và như thế nào là cao? Cùng đọc ngay những thông tin dưới đây để giúp bạn trang bị kịp thời cho mình những kiến thức hữu ích cho bản thân nhé!

Chỉ Số Men Gan Là Gì?

Gan là cơ quan nội tạng chủ chốt của cơ thể cơ người đảm nhận nhiều chức năng, không chỉ giúp chuyển hóa năng lượng mà gan còn làm nhiệm vụ đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể.

Chỉ số men gan là mức quy định cho phép về nồng độ men gan trong cơ thể con người sau khi thực hiện các xét nghiệm về gan. Thông qua các chỉ số về gan, người bị bệnh sẽ biết được tình trạng sức khỏe của mình và có mắc bệnh men gan cao hay không. Từ đó có phương pháp kiểm soát và điều trị để cải thiện chức năng gan kịp thời.

Cũng nhờ vào sự thay đổi của các chỉ số men gan mà bác sĩ có thể đưa ra chính xác nguyên nhân gây bệnh và có biện pháp điều trị bệnh tốt nhất. Gan có hệ thống enzym khá hoàn chỉnh là men gan. Khi các tế bào gan bị già và chết đi, các men gan sẽ nhanh chóng phóng thích enzyme vào máu người bệnh với một ngưỡng nhất định.

Các chỉ số men gan là AST  (Aspart transaminase) ALT (Alanin transaminase), GGT (Gama glutamyl transpeptidase), ALP (kiềm phosphatase).

Vậy men gan bao nhiêu là bình thường? Hầu hết chỉ số men gan bình thường ở mỗi người sẽ là:

• ALT ở mức <40 U/L (nữ <37 U/L)
• AST ở khoảng <40 U/L
• GGT ở mức <60 U/L (nam 11- 50 / nữ 07 – 32 U/L)
• ALP ở khoảng 30 - 115 U/L
  

Đây là các chỉ số chuẩn được thống nhất thông qua kết quả xét nghiệm men gan của con người. Trong đó, 2 chỉ số ALT và AST liên quan đến các bệnh lý về gan, nói lên được những vấn đề đang xảy ra ở tế bào gan khiến gan bị tổn thương nghiêm trọng. Thông qua 2 chỉ số này có thể biết được các trường hợp bệnh lý của gan. 

Còn chỉ số men gan GGT là gì? Đây là chỉ số men trong các tế bào thành của ống mật. Chỉ số này bị chi phối bởi các tác nhân là rượu, bia, các đồ uống có cồn và các độc tố gây hại cho gan được tìm thấy ở thận, lá lách, gan, tuyến tụy, mật…

Trong thực hành lâm sàng hằng ngày, các xét nghiệm về gan được chia thành 3 nhóm lớn:

• Nhóm xét nghiệm về chức năng tổng hợp sinh học của gan: protein,, albumin, prothrombin, alpha feto-protein, ceruloplasmin, pro-collagen III peptide…
• Nhóm xét nghiệm chức năng khử độc và vận chuyển ion của gan: bilirubin máu, bilirubin niệu, uro-bilirunogan niệu…
• Nhóm xét nghiệm đánh giá tổn thương gan, viêm, hủy hoại nhu mô gan: AST, ALT, kiềm phosphatase, GGT.

Xem thêm: Men gan là gì?

Men Gan Tăng Bao Nhiêu Là Cao?

Men gan cao phản ánh tình trạng gan bị tổn thương nghiêm trọng với các biến chứng nguy hiểm về gan như: viêm gan, ngộ độc gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan mãn tính, thậm chí là ung thư gan….Ngoài gan, các cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng là thận và tim.Chính vì vậy, người bệnh cần đi xét nghiệm định kỳ khi cảm nhận có bất kỳ dấu hiệu là bất thường nào. 

Căn cứ vào các xét nghiệm men gan, nếu bệnh nhân có chỉ số men gan vượt qua ngưỡng cho phép thì sẽ mắc bệnh men gan cao. Cụ thể:

• AST > 20-40 U/L
• GGT >20-40 U/L
• LDH >30-40 U/L

Thông thường, chỉ số men gan cao khi bệnh nhân mắc một số bệnh lý và các nguyên nhân như: gan nhiễm mỡ, viêm gan do virus, u gan, xơ gan, bệnh gan di truyền, nhiễm độc gan, viêm gan tự miễn, bệnh gan do thuốc,... và nhiều triệu chứng bệnh lý nguy hiểm khác. Do đó, mọi người cần phải thận trọng và chủ động để tránh mắc phải các bệnh lý này.

Chỉ Số Men Gan Bao Nhiêu Thì Nguy Hiểm?

Nếu chỉ số men gan bình thường bỗng tăng lên từ 1-2 lần thì được cho là mức độ nhẹ, tăng từ 2-5 lần là mức độ trung bình, nhưng nếu tăng trên 5 thì là mức độ cao.

Với những bệnh nhân uống nhiều rượu bia, các đồ uống có cồn, men gan cao với chỉ số có thể cao gấp 2-10 lần bình thường. 

Nếu hỏi về mức độ nguy hiểm của bệnh men gan cao cũng tùy thuộc vào rất nhiều chỉ số men gan ở người bệnh. Chỉ số men gan càng cao, tăng đột biến không kiểm soát đồng nghĩa với mức tổn thương của gan hơi càng nhiều. 

Nếu người bệnh bị men gan cao ngày càng nhiều và cao gấp 5 lần thì phải kiên trì và nghiêm túc trong việc điều trị để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra như ung thư gan, xơ gan, thậm chí nguy cơ tử vong là rất cao.

Triệu Chứng Khi Chỉ Số Men Gan Tăng Cao

Các chỉ số men gan cao cảnh báo tình trạng tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng và cần điều trị để phục hồi. Nếu chỉ số men gan chỉ tăng nhẹ thì người bệnh hầu như không có bất kỳ triệu chứng nào thì triệu chứng men gan cao thường không rõ ràng. Thậm chí có nhiều trường hợp bệnh dù rất cao nhưng lại không có biểu hiện lâm sàng nào. Giai đoạn này có thể kéo dài từ vài tuần, vài tháng hay thậm chí đến vài năm.

Cũng vì không có biểu hiện rõ ràng nên người bệnh thường chủ quan không đi khám và vẫn duy trì các thói quen của mình. Điều này sẽ khiến cho tình trạng của gan ngày càng xấu đi. 

Các triệu chứng khi men gan cao có thể kể đến như:

• Da và niêm mạc mắt có thể chuyển màu vàng, miệng có màng nhầy
• Nước tiểu chuyển sẫm màu, phân màu vàng nhạt
• Có dấu hiệu buồn nôn và ói mửa
• Thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, stress
• Bụng phình to do chất dịch tích tụ
• Bề mặt da thường có cảm giác ngứa ngáy do độc tố bị tích tụ và không được loại bỏ khỏi cơ thể
• Hệ tiêu hóa người bệnh bị ảnh hưởng nặng nề với các tình trạng chán ăn, chướng bụng, đầy hơi và có thể bị xuất huyết đường ruột khiến cơ thể sốt nhẹ
• Người có chỉ số men gan cao thường bị tăng giảm cân không rõ nguyên nhân
• Suy nhược cả về tinh thần lẫn thể chất.

Nguyên Nhân Chỉ Số Men Gan Tăng Bất Thường

Khi đã biết được chỉ số nồng độ men gan bình thường, bạn cũng cần nắm rõ về những nguyên nhân tăng men gan để phòng tránh và kiểm soát chỉ số men gan duy trì ở mức ổn định. 

Một số nguyên nhân làm tăng men gan như:

• Men gan cao do rượu, bia: đây là một trong những nguyên nhân chính gây nên tình trạng men gan tăng cao bất thường và diễn biến phức tạp. Việc lạm dụng bia, rượu và các thức uống có cồn quá nhiều, các chất cồn và độc hại từ các thức uống ấy được đào thải qua gan để thải độc ra ngoài và khiến gan bị ngộ độc, từ đó phá hủy các tế bào gan. Nếu dùng rượu bia nhiều, lượng men gan tăng do rượu - AST tăng cao khoảng 2 - 10 lần, trong khi đó lượng ALT tăng ít hơn.
• Men gan tăng cao do sử dụng thuốc tây: một số loại thuốc Tây điều trị khi sử dụng cũng vô tình khiến hủy hoại các tế bào gan. Một vài thuốc Tây như thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau... gây nên tình trạng hoại tử các tế bào gan làm men gan tăng cao. 
• Men gan tăng do các bệnh lý về gan như: viêm gan A, B, C, xơ gan, viêm gan, gan nhiễm mỡ…Những tổn thương gan do virus rất nguy hiểm do hoạt động của những virus này rất mạnh sẽ gây tổn thương và phá hủy tế bào gan nhanh chóng mà không thể kiểm soát.
• Tăng chỉ số men gan do thói quen ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh: việc thường xuyên sử dụng các thực phẩm độc hại, thức ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, không có thói quen tập thể dục và sống trong môi trường có nhiều nguồn ô nhiễm cũng là nguyên nhân khiến men gan tăng cao.

Nắm được những nguyên nhân là nguồn gốc của bệnh tăng men gan, chúng ta cần phải có những biện pháp ngăn ngừa các chỉ số này tăng bất thường.

Làm Gì Để Hạ Chỉ Số Men Gan Cao

Men gan cao là căn bệnh nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều biến chứng khó lượng và việc điều trị không hề dễ dàng. Chính vì thế, phòng tránh và phương án tốt nhất giúp mọi người tránh được căn bệnh này. Tùy thuộc vào những nguyên nhân gây nên bệnh và các bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên và phác đồ điều trị tốt nhất.

Kiểm soát men gan, bảo vệ gan bắt nguồn từ gốc là mấu chốt trong việc hỗ trợ phòng tránh các bệnh về gan. Đồng nghĩa với việc kiểm soát tế bào kupffer trong gan, bởi khi tế bào này bị kích thích quá mức sẽ gây nên nhiều bệnh nguy hiểm.

Những lời khuyên tốt cho người bệnh men gan cao cung như phòng tránh bệnh lý này:

Bổ sung các chất xơ, vitamin và protein cho cơ thể

Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin, protein và chất xơ có trong các loại rau củ quả, thịt cá, các loại hạt… vào chế độ ăn hằng ngày để cung cấp dưỡng chất cho cơ thể, cho quá trình tái tạo hoạt động của gan, tăng cường chức năng miễn dịch của gan.

Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên, chơi thể thao thường xuyên để tăng sức đề kháng cho cơ thể và sức khỏe cho gan. Tập thể dục ít nhất 30 phút 1 ngày để có thể tạo ra sự khác biệt cho sức khỏe của gan, độc tố dễ được đào thải và gan không còn phải làm việc nhiều, ngăn chặn men gan tăng cao đột biến.

Giảm cân

Giảm cân nếu cảm thấy cơ thể đang thừa cân, bị béo phì để làm giảm men gan, giảm mỡ trong gan, phục hồi dần các chức năng của gan.  Nên tránh xa các thực phẩm dễ khiến cơ thể bị béo.

Tránh xa các thực phẩm chứa nhiều muối hoặc natri

Lượng muối dư thừa trong cơ thể, đặc biệt tích tụ trong gan sẽ gây ra phù nề và giữ nước khiến gan khó lọc chất thải hơn. Theo thời gian có thể gây tổn thương và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Tránh xa môi trường ô nhiễm nhiều độc hại

Tránh xa môi trường ô nhiễm chứa khói thải và các chất độc hại, xăng và amoniac… Nếu môi trường sống và làm việc thường xuyên tiếp xúc với những nguồn độc hại này sẽ khiến tổn thương gan nghiêm trọng và làm tăng men gan.

Thăm khám và xin lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa

Chú ý tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi kết hợp nhiều loại thuốc điều trị khác nhau để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.

Uống nước lọc thường xuyên 

Uống nhiều nước để giúp hạ men gan cao. Nên uống ít nhất khoảng 8 cốc nước hằng ngày để lọc độc tố trong cơ thể

Tham khảo thêm: Uống gì hạ men gan?

Sử dụng thuốc tây y hỗ trợ giảm chỉ số men gan

Dùng các loại thuốc tân dược để giảm men gan và cải thiện đáng kể những triệu chứng khó chịu của người bệnh

Sử dụng thuốc hỗ trợ chức năng gan

Cân nhắc uống thực phẩm chức năng từ thảo mộc ăn toàn và phù hợp để điều trị men gan và có lợi cho sức khỏe. 

Kiêng nạp và cơ thể nhiều chất gây béo

Người bị men gan cao nên lựa chọn lối sống khoa học với chế độ dùng thực phẩm ít dầu mỡ, hạn chế các món ăn nhanh, các món chiên xào và thực phẩm béo.

Thường xuyên sử dụng thực phẩm béo kết hợp việc lười vận động khiến lá gan phải làm việc mệt mỏi hơn và bị ứ đọng nhiều chất béo và glycogen hơn trong gan. Khi đó, các tế bào kupffer sẽ bị kích hoạt quá mức để phản ứng với tình trạng này khiến gan bị tổn thương và gây nên bệnh gan nhiễm mỡ, tăng men gan, xơ gan…

Tránh xa các thực phẩm độc hại, không đảm bảo vệ sinh

Do ảnh hưởng của công việc, nhiều người thường phải ăn cơm hàng quán, đặt thức ăn nhanh và các đồ ăn chế biến sẵn. Việc chế biến ở những hàng quán không thể đảm bảo an toàn vệ sinh.

Theo nhiều nghiên cứu, thực phẩm bẩn chính là nguyên nhân của những căn bệnh nguy hiểm, có cả ung thư. Bởi thực phẩm bẩn trực tiếp kích hoạt tế bào kupffer có trong tế bào gan, khiến đại thực bào nổi loạn và phóng thích các chất gây viêm làm tổn hại và giết chết các tế bào gan, gây tăng men gan. 

Bên cạnh đó, thực phẩm bẩn cũng khiến các tế bào gan phải làm việc quá sức để loại bỏ chúng, quá trình này làm nảy sinh liên tục các chất trung gian tiếp tục kích thích tế bào kupffer. Từ đó khiến tế bào gan suy yếu, chết đi và gây nên nhiều bệnh nguy hiểm. Vì thế, người bị men gan cao cần tránh ăn các loại thực phẩm kém an toàn được bày bán bắt mắt ngoài kia.

Không nên ăn nhiều đồ ngọt

Người bị men gan cao cần kiêng những món ngọt vì chúng gây ra tình trạng glucose trong máu, ngăn cản sự hấp thụ chất và chức năng miễn dịch của cơ thể, khiến cơ thể suy nhược, mệt mỏi. Việc giảm lượng đường nạp vào cơ thể giúp giảm được nguy cơ mắc các bệnh béo phì, tiểu đường và bệnh tim.

Bên cạnh đó, thức ăn ngọt nhiều đường làm tăng gánh nặng cho gan, khiến gan bị nhiễm mỡ và tăng thêm tình trạng men gan cao.

Nói không với đồ uống có ga và cồn

Thức uống có cồn khi nạp vào cơ thể thường xuyên hoặc với một lượng lớn sẽ khiến tế bào kupffer bị kích hoạt làm gián đoạn quá trình oxy hóa axit béo, làm tăng việc tích lũy các chất béo trong cơ thể gây mỡ gan. Đồng thời, bia rượu và các thức uống có cồn cũng thức đẩy chuyển dịch các độc tố và vi khuẩn từ ruột vào gan. Vì vậy những người có chỉ số men gan cao cần kiêng sử dụng bia rượu để có thể không bị nhiễm độc.

Ngoài ra, nước ngọt có ga cũng không khác gì chất tẩy rửa gây nhiễm mỡ cho gan, béo phì, ảnh hưởng đến các cơ quan khác như thận, tim mạch và phổi. 

Kiêng thuốc lá, nói không với chất kích thích

Những chất kích thích, thuốc lá gây ức chế hoạt động của gan, cản trở quá trình thanh lọc đào thải chất độc. Những enzym trong gan cũng không được chuyển hóa, bị tích tụ lại là gây nên tình trạng men gan cao.

Cân nhắc khi sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị bệnh

Không nên tự ý mua các loại thuốc Nam hay Đông y được truyền miệng trong dân gian để chữa bệnh. Vì các loại thuốc chưa được kiểm chứng khoa học hoặc không được khuyên dùng bởi chuyên gia y tế có thể dẫn đến nhiều hậu quả tai hại, làm bệnh gan tăng thêm trầm trọng và không thể cứu chữa.

Lời kết

Chỉ số men gan cao có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm khiến người bệnh đối diện với nguy cơ tử vong cao. Chính vì vậy, lời khuyên tốt nhất mà mỗi người nên ghi nhớ chính là không nên chủ quan. Việc tiến hành thăm khám bác sĩ định kỳ là rất cần thiết để phát hiện kịp thời những bệnh lý về gan và có kế hoạch điều trị tốt nhất. Ngoài ra, để ngăn ngừa không mắc bệnh lý này, mọi người nên xây dựng cho mình một chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh để không đưa bản thân rơi vào tình trạng không mong muốn.