Đông Trùng Hạ Thảo – Nguồn gốc, công dụng và cách sử dụng

Đông trùng Hạ Thảo đang được nhiều người coi như một loại “thần dược” từ thiên nhiên với khả năng chữa được nhiều bệnh cũng như cải thiện sức khỏe, nâng cao sức đề kháng. Hãy cùng tìm hiểu xem thực hư tác dụng của loại thảo dược này với sức khỏe con người nhé.

Chẳng phải ngẫu nhiên mà “Đông Trùng Hạ Thảo” được mệnh danh là “biệt dược tiền tỉ” và được săn đón trên toàn thế giới. Loại thảo dược này từ lâu đã được ghi chép trong Y văn cổ truyền Trung Hoa và Tây tạng với rất nhiều công dụng thần kỳ như bổ thận, tăng cường sinh lực, chống lão hóa. Đông Trùng Hạ Thảo được sánh ngang với nhân sâm – loại thần dược  vô cùng quý hiếm từ xa xưa từ Trung Quốc mà chỉ giới hoàng gia, quý tộc mới có tiền mua. Vì là loại thảo dược quý hiếm nên giá của một 1kg đông trùng hạ thảo tổng thiên nhiên có thể lên tới 50.000-90.000USD.

Xem thêm: Hướng dẫn cách nuôi đông trùng hạ thảo tại nhà từ A -> Z

Đông Trùng Hạ Thảo là cây hay con?

Chắc hẳn nhắc tới cái tên Đông Trùng Hạ Thảo, nhiều người nghĩ rằng đây là một loại thảo dược mà mùa đông sẽ là con, mùa hè sẽ là cây. Trên thực tế, Đông Trùng Hạ thảo là một dạng nấm ký sinh chứ chẳng phải cây hay con cả.

Qua các nghiên cứu cho thấy rằng đông trùng hạ thảo là sự kết hợp cộng sinh giữa hai loài: ấu trùng sâu non thuộc chi Hepialus và một loài nấm có túi tên Cordyceps sinensis.

Sự phát triển của đông trùng hạ thảo có thể tóm tắt như sau: vào mùa đông, các bào tử nấm phát tán trong lòng đất. Các bào tử này sẽ xâm nhập vào cơ thể của ấu trùng và khiến chúng chết đi trong vài tuần mà không bị thay đổi hình dạng. Vào mùa hè, quả thể phát triển nấm và phát triển trồi lên trên mặt đất và trở thành đông trùng hạ thảo hoàn chỉnh.

Đến mùa thu hoạch, đông trùng hạ thảo được tìm thấy có hình dạng sâu non, chiều dài khoảng 4-5cm, rộng khoảng 8-10mm. Thân có màu vàng hoặc hơi nâu khi chuyển về trạng thái khô, trên thân có nhiều vân ngang. Sâu non bên trong hơi rắn, có màu trắng và mùi thơm. Phần khuẩn mọc ra từ đầu sâu non có màu nâu sẫm và dài hơn đầu sâu non.

Trong tự nhiên thì đông trùng hạ thảo chủ yếu phát triển ở các vùng núi cao của Trung Quốc như Tứ Xuyên, Cam Túc, Thanh Hải, Vân Nam và đặc biệt nhất là ở Tây Tạng. Loại thảo dược này được tìm thấy nhiều vào mùa hè, tạo ở những vùng núi có độ cao từ 4000-5000m. Hiện nay, đông trùng hạ thảo đã được nuôi cấy nhân tạo thành công ở nhiều nơi trong đó có Việt Nam

Phân loại đông trùng hạ thảo

Tùy theo nguồn gốc, dạng bào chế và trạng thái mà đông trùng hạ thảo có thể phân loại theo một số cách như sau

Theo nguồn gốc

• Từ tự nhiên: là loại đông trùng hạ thảo quý hiếm nhất và có giá trị cao nhất. Chúng được khai thác chủ yếu ở các vùng núi cao của Tây Tạng, Trung Quốc và giá cũng vô cùng đắt đỏ
• Nuôi cấy nhân tạo: Loại này được nuôi cấy công nghiệp dựa trên cơ thể ấu trùng (nhộng, sâu) hoặc một số loại cơ chất từ vỏ trứng, đậu xanh…Đông trùng hạ thảo nhân tạo có giá mềm hơn rất nhiều so với loại tự nhiên và đã được ứng dụng phổ biến ở các nước như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Theo Chế phẩm

• Dạng nguyên con: đông trùng hạ thảo chỉ qua sơ chế và làm sạch, còn nguyên con và quả thể.
• Dạng nước: sản phẩm được sơ chế, làm sạch và đóng gói trong các chai dạng dung dịch
• Dạng bột: sản phẩm được sơ chế, làm sạch, sấy khô và nghiền dưới dạng bột khô, có thể dùng bằng nhiều cách
• Dạng viên nang: Đông trùng hạ thảo được xử lý và tổng hợp thành dạng viên nang.

Theo trạng thái

• Đông Trùng Hạ thảo tươi: dạng này có thời gian khai thác trong thời gian dưới 1 tháng nên đảm bảo được hàm lượng dược chất còn được nguyên vẹn, giá trị sản phẩm cao nhất. Với dạng này cần bảo quản liên tục dưới âm 50 độ để giữ nguyên chất lượng.
• Đông trùng hạ thảo khô: sản phẩm đã được sơ chế làm sạch, phơi khô để có thể sử dụng trong thời gian dài

Thành phần hóa học có trong đông trùng hạ thảo

Theo những ghi chép nghiên cứu của Y học cổ truyền, Đông trùng hạ thảo có vị ngọt, tính ấm, quy vào hai kinh phế và tỳ, tốt cho gan, thận và thường được sử dụng với công năng bổ thận, dưỡng phế, ích tinh, chuyên trị các bệnh như liệt dương, di tinh, xuất tinh sớm, suy giảm ham muốn.

Theo y học hiện đại phương tây, các mẫu phân tích cho thấy đông trùng hạ thảo có chứa tới 17 loại acid amin cùng 28 loại nguyên tố vi lượng (Al, Si, K, Na…), cùng nhiều loại vitamin (Al, Si, K, Na…) có lợi cho sức khỏe.

Một số thành phần có tác dụng tiêu biểu có thể kể đến như:

Cordycepin

Đây là thành phần chiếm tỉ lệ lớn nhất và có giá trị Y học cao trong Đông Trùng Hạ Thảo. Theo các nghiên cứu thì Cordycepin có tác dụng ức chế sự phân chia của các tế bào ung thư trong cơ thể, đồng thời hạn chế sự phát triển và lan rộng của các tế bào ung thư đến các cơ quan xung quanh. Nhờ đó đông trùng hạ thảo có tác dụng hỗ trợ điều trị ở các bệnh nhân ung thư.

Cordycepin còn có tác dụng điều chỉnh ổn định đường huyết vì vậy đông trùng hạ thảo thường được sử dụng cho người bị bệnh tiểu đường. Các nghiên cứu còn cho thấy rằng, Cordycepin làm ức chế và tiêu diệt các vi khuẩn gây nhiễm trùng phổi.

Adenosine

Với các tác dụng giảm kích thích thần kinh, cải thiện lưu lượng máu cục bộ và hệ tuần hoàn ngoại vi ở thận, điều tiết hormon và tổ chức thần kinh tại hệ cơ quan sinh dục, đây chính là cứu cánh cho các quý ông đang gặp phải các vấn đề trong chuyện “phòng the”. Đông trùng hạ thảo giúp cải thiện chức năng sinh lý.

Selen

Selen có tác dụng chống oxy hóa, chống lại các gốc tự do và ngăn cản quá trình lão hóa. Hoạt chất này đóng vai trò bảo vệ và tái tạo làn da, giúp chống lại sự lão hóa, giúp da luôn luôn trẻ đẹp và tươi tắn.

D-Mannitol

Hoạt chất này có tác dụng hỗ trợ giãn nở cơ tim và mạch máu não, cải thiện tuần hoàn máu. Đồng thời, D-Mannitol còn giúp giảm Cholesterol trong máy, ngăn ngừa tình trạng xơ vữa động mạch.

D-Mannitol  cũng có tác dung giúp phục hồi phế nang phổi bị tổn thương, cải thiện tình trạng bệnh các bệnh nhân bị ung thư phổi.

Công dụng của đông trùng hạ thảo với sức khỏe con người

Bồi bổ cơ thể, giảm suy nhược, mệt mỏi

Theo những nghiên cứu, đông trùng hạ thảo chứa một lượng lớn các dưỡng chất như vitamin, acid amin, nguyên tố vi lượng và khoáng chất. Những hoạt chất này là nguồn dinh dưỡng quý giá giúp kích thích cơ thể sản sinh ATP, thúc đẩy quá trình trao đổi chất bên trong, tăng cường hấp thu, thải trừ.

Một lượng nhỏ Đông trùng hạ thảo mỗi ngày sẽ giúp cơ thể cải thiện sức khỏe rõ rệt, giảm các triệu chứng uể oải, mệt mỏi, đặc biệt phù hợp cho người bị suy nhược cơ thể thường xuyên, người ốm dậy, stress căng thẳng thường xuyên.

Tăng cường hệ miễn dịch

Với thành phần Selen có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể, đây sẽ là một bức tường thành vững chắc giúp chống lại các tác nhân từ bên ngoài như vi khuẩn, virus tấn công.

Giảm mỡ máu

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, Đông trùng hạ thảo có tác dụng trong việc giảm lượng Cholesterol trong máu. Vì vậy, loại thảo dược này rất tốt cho các trường hợp bệnh nhân bị béo phì, cao huyết áp, gan nhiễm mỡ.

Làm đẹp da

Như đã đề cập ở trên, các thành phần trong đông trùng hạ thảo có tác dụng trong việc làm chống gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa da sớm, cải thiện các dấu hiệu như nám da, tàn nhang, sạm da,… Ngoài ra các thành phần của loại thảo dược này còn có tác dụng làm chậm quá trình tiền mãn kinh, chống suy nhược cơ thể, cân bằng nội tiết tố.

Sử dụng đông trùng hạ thảo mỗi ngày sẽ các chị em khỏe mạnh hơn và còn trở nên trở trung, rạng rỡ hơn.

Cải thiện chức năng sinh lý

Thành phần CordyMax Cs-4 có trong đông trùng hạ thảo là hợp chất có tác dụng cải thiện tình trạng ham muốn tình dục ở cả nam và nữ. Ngoài ra, CordyMax Cs-4 còn có khả năng điều hòa nội tiết tố, cải thiện tình trạng bất lực, vô sinh, chứng lạnh tử cung.

Giúp ổn định đường huyết

Các thành phần trong đông trùng hạ thảo có tác dụng cân bằng và điều tiết lượng đường huyết trong cơ thể. Theo các nghiên cứu, khoảng 90% bệnh nhân đã có lượng đường huyết ổn định trong máu hơn khi sử dụng đông trùng hạ thảo thời gian dài.

Cải thiện sức khỏe tim mạch.

Thành phần deoxy-adenosine, adenosine, nucleotide adenosine hay các nucleotide tự do có tác dụng điều chỉnh ổn định nhịp tim. Thành phần D-mannitol có tác dụng trong việc làm giãn cơ tim, mạch máu, ổn định lượng cholesterol và lipoprotein trong máu.

Khắc phục các bệnh liên quan đến thận

Đông trùng hạ thảo giúp làm tăng nồng độ 17-ketosteroid và 17-hydroxy-corticosteroid, đây là những hoạt chất quan trọng trong chức năng thận, giúp hồi phục và tái tạo các mô của hệ bài tiết. Từ đó, giúp hồi phục thận trong các trường hợp bệnh lý tổn thương thận như bệnh lý thượng thận, suy thận mãn, suy giảm chức năng thận

Tăng sức khỏe cho phổi

Đông trùng hạ thảo có dược tính ấm nên rất tốt cho phổi, giúp tăng cường trao đổi oxy, từ đó cải thiện các triệu chứng của các bệnh lý liên quan đến phổi như hen suyễn, viêm phế quản, tắc nghẽn phổi mãn tính.

Hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan

Theo các nghiên cứu y học cổ truyền của Trung Quốc, đông trùng hạ thảo có tác dụng giúp gan hồi phục nhanh chóng. Loại thảo dược này còn chứa cordycepin và polysaccharides giúp giải độc nhanh hơn. Đông trùng hạ thảo cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ.

Ức chế sự phát triển của bệnh ung thư

• Cordycepic acid giúp tăng cường khả năng đề kháng và chống ung thư của cơ thể

• Selen giúp tăng cường miễn dịch và khống chế sự sinh trưởng của các tế bào ung thư.

• Các polysaccharides giúp kích thích miễn dịch và chống khối u, có thể góp phần thúc đẩy chuyển hóa hạch, tăng cường khả năng hỗ trợ chống ung thư của cơ thể

Hỗ trợ điều trị HIV/AIDS

Các tác dụng tăng cường sức đề kháng, chống lại sự phát triển của vi khuẩn và virus của đông trùng hạ thảo phù hợp để giúp hỗ trợ điều trị ở các bệnh nhân bị nhiễm HIV/AIDS, giúp nâng cao sức khỏe, kéo dài sự sống cho người bệnh.

Đông Trùng Hạ Thảo có tác dụng phụ không?

Đông Trùng Hạ Thảo có tác dụng phụ không là câu hỏi mà nhiều người quan tâm đến. Như những gì bạn đã biết, Đông Trùng Hạ Thảo là thần dược giá trị đối với sức khỏe con người. Trên thực tế, Đông Trùng Hạ Thảo không chứa độc tố, không có chất bảo quản nên khá lành tính, an toàn với người sử dụng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, Đông Trùng Hạ Thảo vẫn sẽ tồn tại một vài tác dụng không mong muốn, điều này đặc biệt đúng với các trường hợp dùng sai cách. Những tác dụng phụ của Đông Trùng Hạ Thảo có thể kể đến như:

Đông Trùng Hạ Thảo có tác dụng phụ đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi thì chưa cần sử dụng. Tuy nhiên cũng tùy loại mà có thể sử dụng cho trẻ để bồi dưỡng cơ thể đảm bảo an toàn.

Đông Trùng Hạ Thảo mang đến nhiều công dụng cho sức khỏe, tuy nhiên đây là loại dược phẩm có tính nóng. Những người bị sốt nếu sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo có thể gây phản tác dụng, khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.

Lạm dụng Đông Trùng Hạ Thảo có thể gây ra một vài kích thích đối với cơ thể người như: dấu hiệu phát ban, nổi mề đay, suy thận, suy tim.

Khi dùng nguyên con Đông Trùng Hạ Thảo, bạn cần chắc chắn nó đã được sơ chế sạch sẽ, đảm bảo đã loại bỏ ký sinh trùng, đất, các tạo chất. Vì một số người thích cách ăn sống Đông Trùng Hạ Thảo nên vấn đề vệ sinh cần được ưu tiên hàng đầu.

Với cách chế biến Trùng thảo ngâm rượu cũng có nhiều điều cần lưu ý, không được lạm dụng loại rượu trùng thảo quá nhiều, uống đúng thời gian, không dùng khi đói để tránh gây ra tác dụng phụ.

Các đối tượng có triệu chứng bị cảm lạnh, kèm theo biểu hiện sốt cao và ho thì không nên sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo. Vì nó có thể làm tình trạng bệnh thêm trầm trọng hơn không mong muốn.

Không dùng nồi, ấm được làm từ chất liệu kim loại để đun nấu Đông Trùng Hạ Thảo.

Cách dùng và liều lượng

Tùy vào vào tình trạng sức khỏe, tuổi tác, giới tính, tình trạng bệnh lý mà liều lượng sử dụng đông trùng được chỉ định cũng khác nhau. Hiện tại, vẫn chưa có một tài liệu cụ thể nào hướng dẫn phạm vi liều lượng đông trùng hạ thảo thích hợp cho từng đối tượng,

Mặc dù đây là đông dược tự nhiên nhưng không có nghĩa là nó luôn an toàn và dùng ở bất cứ liều lượng nào cũng được. Vì vậy, hãy tuân thủ nguyên tắc và liều lượng sản phẩm theo chỉ định của bác sĩ và người có chuyên môn.

Trung bình mỗi ngày dùng khoảng 6-12g đông dược dạng rượu thuốc là đủ.

Một số phương pháp sử dụng đông trùng hạ thảo để bồi bổ cơ thể

Dùng làm đồ uống

Pha làm trà uống: Lấy khoảng 5g đông trùng hạ thảo nguyên con cùng pha cùng với 3g nhân sâm trong 10 phút, ta sẽ được một ấm trà cực kỳ bổ dưỡng, sử dụng hàng ngày sẽ giúp ích khí, tráng dương, cải thiện tình trạng di tinh liệt dương.

Ngâm rượu: đông trùng hạ thảo có thể kết hợp với một số loại thảo dược khá như nhân sâm, nhung hươu, ngâm với rượu trong ít nhất 1 tháng sẽ giúp ôn thận, tráng dương, cải thiện chức năng tình dục ở cả nữ và nam giới

Ăn sống hoặc chế biến thành các món ăn khác nhau

Ăn sống đông trùng hạ thảo: trước khi sử dụng bạn nhớ cần rửa sạch bằng nước ấm, mỗi lần sử dụng khoảng 3g mỗi ngày sẽ rất tốt, cải thiện giấc ngủ và an thần.

Món hầm: Đông trùng hạ thảo có thể chế biến với một số loại thức ăn như hầm sườn heo, thịt dê, ba ba, gà ác,... Sử dụng 2 - 3 lần/tuần sẽ giúp cải thiện sức khỏe nhanh chóng, đặc biệt phù hợp với người già, người vừa ốm dậy.

Món canh: Món canh đông trùng hạ thảo kết hợp với bạch chỉ sẽ là món ăn vô cùng bổ dưỡng giúp bồi bổ cơ thể, bổ khí huyết, tốt cho người ăn kém, ngủ kém.

Món hấp: Cơm trắng hấp cùng với đông trùng hạ thảo giúp cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, tốt cho người đang mắc các bệnh về hô hấp, phổi, hỗ trợ điều trị ung thư.

Ngoài ra, hiện nay đông trùng hạ thảo đã được nghiên cứu và bào chế dưới dạng trà gói, viên uống sử dụng rất tiện lợi.

Xem thêm: Hướng dẫn ngâm rượu đông trùng hạ thảo chuẩn ngay tại nhà

Một số lưu ý khi sử dụng đông trùng hạ thảo

Dù là một phương thuốc quý nhưng để đạt được hiệu quả sử dụng cũng như tránh được những tác dụng phụ không đáng có thì bạn cần nắm được những lưu ý như sau

Những ai không được sử dụng?

Với những người có tiền sử dị ứng hoặc quá mẫn các với các thành phần có trong đông trùng hạ thảo thì không nên sử dụng. Ngoài ra, các đối tượng sau đây cũng chống chỉ định sử dụng:

• Phụ nữ mang thai hoặc có dấu hiệu đang mang thai;
• Phụ nữ cho con bú;
• Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt;
• Trẻ em dưới 5 tuổi;
• Đối tượng bị rối loạn chảy máu;
• Đối tượng mắc chứng đa xơ cứng;
• Đối tượng bị viêm khớp dạng thấp;
• Đối tượng có hội chứng lupus ban đỏ hệ thống;
• Đối tượng chuẩn bị tiến hành ca phẫu thuật.

Lưu ý khi sử dụng

• Chỉ lựa chọn các sản phẩm có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng.
• Những bài thuốc phối hợp sử dụng đông trùng hạ thảo chỉ được khuyến khích dùng trong thời gian ngắn và phải đáp ứng đủ liều lượng.
• Khi sử dụng có thể gặp một số phản ứng phụ như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, hay táo bón. Những triệu chứng này sẽ tự hết và biến mất trong một vài ngày sau mà không nhất thiết có sự can thiệp của y khoa.
• Hiện tại chưa có bất kì một báo các chính xác về mức độ an toàn khi sử dụng đông trùng hạ thảo cho đối tượng là phụ nữ mang thai và cho con bú. Vì vậy, không nên sử dụng sản phẩm cho nhóm đối tượng này khi chưa có sự tham khảo của bác sĩ.
• Đông trùng hạ thảo có thể làm tăng khu cơ chảy máu và mất máu. Vì vậy, không nên sử dụng cho đối tượng chuẩn bị làm phẫu thuật hoặc tạm ngừng trước 2 tuần trước và thông báo cho bác sĩ biết bạn đang sử dụng loại dược liệu này.
• Chế biến đông trùng hạ thảo trên nồi đất hoặc sứ, không nên sử dụng nồi nhôm hoặc nồi gang để đảm bảo an toàn

Lưu ý khi sử dụng đông trùng hạ thảo khi điều trị bằng thuốc.

Đông trùng hạ thảo sẽ gây ra tương tác với một số nhóm thuốc sau:

• Thuốc làm giảm hệ thống miễn dịch hoặc thuốc ức chế miễn dịch: Cyclophosphamide, Cytoxan, Neosar, Simulect, CellCept, Imuran,…
• Thuốc Prednison

Vì vậy, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ biết khi đang sử dụng các loại thuốc này trước khi sử dụng sản phẩm.

Giá Đông Trùng Hạ Thảo  

Đông Trùng Hạ Thảo mang trong mình những công dụng tuyệt vời nên được người tiêu dùng quan tâm nhiều. Để đáp ứng nhu cầu sử dụng phổ biến hiện nay, Đông Trùng Hạ Thảo đã được nuôi cấy ở quy mô công nghiệp. Cũng chính vì thế, nhiều chủng loại của dược phẩm này đã xuất hiện nhiều với đa dạng mức giá khác nhau: dạng nguyên con tươi, nguyên con khô, dạng bột, dạng viên…

Sản phẩm Đông Trùng Hạ Thảo tự nhiên, tươi nguyên con có nguồn gốc từ Tây Tạng có thể có giá lên đến hàng tỷ đồng/kg; loại khô cũng thế. Trong khi đó, các loại Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng sẽ có giá rẻ hơn nhiều bởi lí do giá trị dinh dưỡng không cao như loại tự nhiên. Các chế phẩm làm từ biệt dược này được sản xuất theo hộp, bao bì… được định giá từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng một hộp, tùy khối lượng. 

Hiểu được Đông Trùng Hạ Thảo là gì cùng công hiệu của nó, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế cũng như nhu cầu, mục đích sử dụng mà người tiêu dùng nên lựa chọn cho mình những sản phẩm thích hợp. Tuy nhiên, để tránh tiền mất tật mang, hãy là người tiêu dùng thông minh trong việc lựa chọn các địa chỉ có uy tín cho nhu cầu của mình.

Trên đây là những thông tin cơ bản về dược liệu Đông Trùng Hạ Thảo. Hãy luôn nhớ rằng phải tuân thủ theo những chỉ dẫn của các bác sĩ để đạt được hiệu quả cao khi sử dụng và tránh được các tác dụng phụ không đáng có nhé.