Men Gan Cao: Nguyên nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Men gan cao là một trong những căn bệnh gây nguy hiểm và thường xuyên được nhắc đến trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Mỗi người cần có kiến thức về nó để sớm điều trị hiệu quả.

Men gan cao gây nguy hiểm và thường xuyên xuất hiện trong cuộc sống hiện đại ngày nay và gặp ở những người sử dụng nhiều rượu bia. Vậy bạn đã biết triệu chứng của căn bệnh này chưa? Men gao gây nguy hiểm như thế nào và cách điều trị ra sao? Cùng cập nhật ngay những thông tin cần thiết về bệnh lý này để có cách điều trị tốt nhất nhé!

Chức Năng Quan Trọng Của Gan

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất và quan trọng của cơ thể. Nó nằm bên dưới cơ hoành bên phải bụng. Gan đảm nhiệm nhiều chức năng trọng yếu, bao gồm:

• Sản xuất protein và các chất cơ thể cần
• Chuyển hóa chất dinh dưỡng từ thực phẩm hấp thụ vào ruột để tạo thành năng lượng
• Ngăn chặn sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng bằng cách dự trữ các vitamin, khoáng chất và đường
• Tạo ra dịch mật và một số chất cần thiết giúp tiêu hóa chất béo no và hấp thụ vitamin A, D, E, K
• Sản xuất các chất giúp làm đông máu
• Giúp cơ thể có khả năng chống lại nhiễm trùng bằng cách loại bỏ các vi khuẩn ra khỏi máu
• Loại bỏ các sản phẩm có khả năng gây độc của một số thuốc

Với những chức năng vô cùng quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe con người, chăm sóc bảo vệ gan và kịp thời phát hiện những dấu hiệu gan tổn thương là cực kỳ quan trọng. 

Men Gan Là Gì?

Men gan có tên tiếng anh là Liver enzymes. Có thể hiểu là một loại enzyme ở tế bào gan với chức năng hỗ trợ gan loại bỏ các độc tố ra ngoài. Men gan trong các tế bào được giải phóng liên tục và hòa vào máu. Như vậy, trong máu luôn có một lượng men gan nhất định và tăng lên theo thời gian.

Gan là bộ phận nội tạng quan trọng của cơ thể đảm nhận nhiều chức năng: chuyển hóa, phân giải chất dinh dưỡng được hấp thụ vào ruột non, thanh lọc và đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể. 

Trong quá trình tiêu hóa đó, các enzym đóng vai trò như một chất hóa học giúp tế bào gan thực hiện vai trò tổng hợp và chuyển hóa của mình. Có 4 loại men gan như sau: ALT (alanine transaminase), AST (aspartate transaminase), ALP (kiềm phosphatase), GGT(gamma-glutamyl transpeptidase). Trong đó, ALP có trong màng tế bào gan, GGT có trong thành tế bào ống mật, 2 loại men gan còn lại là ALT và AST có trong tế bào gan.

Men gan bình thường là men gan có các chỉ số xét nghiệm đạt tỉ lệ sau:

• AST: 20 – 40 UI/L
• ALT: 20 – 40 UI/L
• GGT: 20 – 40UI/L
• Phosphatase kiềm: 30 – 110 UI/L.
  

Khi cơ thể ở trạng thái bình thường, nồng độ các enzym này sẽ dao động trong một khoảng nhất định. Do một nguyên nhân nào đó sẽ dẫn đến sự phá hủy tế bào gan nhiều hơn làm cho nồng độ men gan trong máu tăng cao. 

Vậy men gan như thế nào là cao? Nếu men gan tăng từ gấp chỉ số bình thường một đến hai lần là mức độ nhẹ, 2 - 5 lần là mức độ trung bình, tăng trên 5 lần là mức độ nặng.

Những trường hợp được khuyến cáo nên đi kiểm tra men gan là:

• Người cao huyết áp, thiếu máu
• Người bệnh đái tháo đường
• Người nghiện bia rượu
• Bệnh nhân túi mật
• Người có tiền sử nhiễm trùng gan, viêm gan B, C
• Kiểm tra tác động của một số loại thuốc đối với gan

Men Gan Cao Là Bệnh Gì? Có Nguy Hiểm Không

Các tế bào gan sau một thời gian hoạt động sẽ trở nên già yếu, chết đi và thay thế bằng các tế bào gan mới khỏe mạnh hơn. Trong quá trình ấy, một lượng lớn các enzym có trong tế bào gan sẽ được giải phóng, hòa tan và máu tạo nên một nồng độ men gan nhất định.

Nếu tốc độ gan lão hóa của các tế bào gan diễn ra nhanh hơn bình thường sẽ có thể dẫn đến những vấn đề cho cơ thể. Thời điểm này, xét nghiệm máu có thể thấy nồng độ men gan cao hơn rất nhiều, thậm chí cao gấp 7-8 lần chỉ số lúc bình thường. Khi gặp tình trạng trên, người bệnh nên làm các xét nghiệm để bác sĩ biết được mức độ tổn thương của gan từ đó đưa ra phác đồ điều trị sao cho phù hợp.

Vậy men gan cao nguy hiểm như thế nào? Men gan cao chính là dấu hiệu cho thấy rõ nhất việc gan đang bị tổn thương nghiêm trọng. Nồng độ men gan tăng cao có thể là dấu hiệu của những căn bệnh vô cùng nguy hiểm. 

Mặc dù men gan cao đa số không gây ra sự nguy hiểm có biểu hiện ngay lập tức nhưng nếu không có các biện pháp điều trị kịp thời để men gan phát triển sẽ rất nghiêm trọng.

Đó là lý do tình trạng này cần sớm được phát hiện và kiểm soát, khắc phục bằng các kỹ thuật và liệu pháp y học hợp lý để tránh những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Các căn bệnh nguy hiểm có thể xảy đến khi men gan tăng quá cao như: u gan, xơ gan, giảm tuổi thọ, ung thư gan, cũng có thể dẫn đến tử vong.

Nguyên Nhân Tình Trạng Men Gan Cao

Tại sao men gan cao? Men gan cao có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, song có thể chia thành 3 nhóm chính: nguyên nhân do bệnh lý, do các tác động của thói quen xấu trong sinh hoạt và do tác dụng phụ của một số thuốc điều trị.

Nguyên nhân do bệnh lý

Các bệnh lý về gan, các bộ phận trọng yếu của cơ thể, các bệnh do virus và vi khuẩn gây ra là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng men gan cao. Trong đó, các bệnh phổ biến như viêm gan cấp, viêm gan do virus, suy gan hay sốc gan có thể khiến chỉ số men gan tăng rất cao, từ 7-20 lần so với bình thường và dẫn đến những biến chứng vô cùng nguy hiểm.

Đồng thời, những người mắc các bệnh nội khoa như: bệnh gout, tiểu đường, béo phì, máu nhiễm mỡ… có thể bị men gan cao do quá trình chuyển hóa kém, dẫn đến trình trạng gan nhiễm mỡ.

Ngoài ra, các chỉ số men gan cũng có thể tăng cao nếu quá trình vận chuyển dịch mật đến gan gặp vấn đề, thường do các nguyên nhân như các bệnh về đường tiêu hóa, hoặc các bệnh do nhiễm trùng máu.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bia (nafid): bệnh không có triệu chứng, dấu hiệu hay biến chứng gì mà chủ yếu là tăng men gan. Khi mắc nafid dễ dẫn đến bệnh béo phì và bệnh tiểu đường loại 2.

Bệnh Hemochromatosis (rối loạn chất sắt):  gây ra tổn thương gan nghiêm trọng. Bệnh Hemochromatosis có 3 dạng cơ bản là: hemochromatosis di truyền, nhiễm sắc tố thứ phát, hemochromatosis sơ sinh. 

Viêm gan siêu vi do các loại virus gây nên như: virus viêm gan A, siêu vi viêm gan B, siêu vi viêm gan C.

Thiếu hụt alpha-1 antitrypsin: là loại protein bảo vệ phổi và gan. Thiếu hụt protein này sẽ dẫn đến phá hủy các túi khí trong phổi và gây tổn hại gan. Để không xảy ra tình trạng này, nên tiêm chủng phòng ngừa viêm gan A, B và không nên hút thuốc lá.

Bệnh bạch cầu đơn nhân: là loại bệnh truyền nhiễm do virus epstein-barr gây ra, lây truyền qua đường nước bọt. Bệnh này phổ biến ở giới trẻ với các triệu chứng như mệt mỏi cực độ, sưng hạch bạch huyết ở cổ, đau cổ họng, viêm gan, lá lách mở rộng, tăng men gan.

Nhiễm trùng cytomegalovirus: loại virus phổ biến không xuất hiện các triệu chứng nên rất khó để phát hiện có bị nhiễm hay không. Loại siêu vi khuẩn này có chủ yếu trong hệ miễn dịch đã suy yếu của phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh. Siêu vi khuẩn này dẫn đến viêm gan và men gan tăng cao. Chỉ có thể làm chậm sự sinh sôi và phát triển của virus chứ không có phương pháp điều trị.

Bệnh wilson: loại bệnh hiếm gặp do rối loạn chuyển hóa đồng, xuất hiện khi não, gan, mắt… có đồng. Khi mức độ đồng dư thừa trong cơ thể gây tổn thương, nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Tăng men gan do dư thừa đồng nhất là AST và ALT, biến chứng của bệnh Wilson bao gồm: xơ gan, suy gan, ung thư gan…

Viêm gan tự miễn: là loại bệnh do cơ thể bị vi khuẩn, virus, các tác nhân tác công làm suy giảm hệ miễn dịch tại gan. Viêm gan tự miễn gây tổn thương gan, men gan cao và có 2 dạng: loại 1 (dạng phổ biến nhất) và loại 2.

Do thói quen sinh hoạt không lành mạnh

Bên cạnh các bệnh lý, các thói quen sinh hoạt không lành mạnh cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng men gan cao. Đặc biệt, thường xuyên sử dụng các đồ uống có cồn, rượu bia thuốc lá sẽ khiến tình trạng men gan cao tăng nhanh.

Lạm dụng rượu khiến phát triển bệnh nặng về gan. Thành phần rượu chứa chất độc hại acetaldehyde có tác động xấu đến gan. Sử dụng thường xuyên rượu có thể gây nên các bệnh: gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan.

Chế độ sinh hoạt không hợp lý và tập luyện thể thao không đúng cách cũng khiến tế bào gan phải làm việc quá tải và gây men gan cao hơn so với mức bình thường.

Nguyên nhân do tác dụng phụ của một số loại thuốc

Trong nhu cầu bồi bổ và điều trị một số bệnh của cơ thể thường sử dụng thuốc tây. Tuy nhiên, nhìn chung, ít nhiều điều khiến gan phải làm việc nhiều hơn bình thường để lọc và đào thải độc tố ra khỏi cơ thể.

Có một vài loại thuốc tây có thể khiến chỉ số men gan tăng mạnh như thuốc điều trị vi khuẩn lao, kháng sinh, thuốc hạ sốt… Sử dụng thuốc không đúng liều lượng theo hướng dẫn của bác sĩ có thể dẫn đến tình trạng ngộ độc và tác động đến gan, là một trong những nguyên nhân men gan cao.

Triệu Chứng Men Gan Cao

Khi chỉ số men gan chỉ tăng nhẹ từ 1-2 lần so với mức bình thường thì cơ thể chưa thể cảm nhận thấy dấu hiệu rõ ràng. Song, khi nồng độ men gan vượt quá 2-5 lần khiến các chất độc tích tụ không thể giải phóng và có thể xuất hiện những triệu chứng điển hình như:

• Da và niêm mạc mắt chuyển màu vàng, trong miệng có màng nhầy
• Nước tiểu sẫm màu, phân màu vàng nhạt
• Buồn nôn và ói mửa
• Thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, stress
• Bụng phình to do chất dịch tích tụ
• Bề mặt da cảm giác ngứa ngáy do độc tố không được loại bỏ khỏi cơ thể
• Hệ tiêu hóa của người bệnh có thể bị ảnh hưởng nặng nề với các tình trạng chán ăn, buồn nôn và chướng bụng, đầy hơi, thậm chí có thể bị xuất huyết đường ruột khiến cơ thể sốt nhẹ
• Người bị bệnh men gan cao thường bị sút cân nhanh chóng mà không rõ lý do
• Ham muốn tình dục giảm và có thể suy nhược cả về tinh thần lẫn thể chất.

Làm Gì Khi Men Gan Tăng Cao

Khi biết mình bị men gan cao, người bệnh cần chú ý bảo vệ sức khỏe. Trước nhất cần ngừng uống rượu bia và bỏ hẳn nếu được. Khi men gan tăng cao, bác sĩ sẽ dựa vào chỉ số men gan trong máu tăng cùng nhiều yếu tố khác và các xét nghiệm lâm sàng để chuẩn đoán được nguyên nhân gây tăng men gan. Đó có thể là xét nghiệm các bộ phận khác liên quan, siêu âm gan, siêu âm hệ thống dẫn mật, tụy tạng…

Khi được xác định chính xác nguyên nhân thì cần phải nghe lời tư vấn từ bác sĩ khám bệnh và thực hiện đúng phác đồ điều trị men gan cao. Người bệnh cần nghỉ ngơi không làm các việc nặng, ăn uống điều độ, ăn kiêng và uống kiêng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Không nên tự mua thuốc điều trị hoặc các thực phẩm không rõ nguồn gốc tràn lan trên thị trường.

Người có bệnh men gan cao không nên chủ quan nhưng cũng không lo lắng thái quá để làm ảnh hưởng đến tinh thần, ảnh hưởng đến sức khỏe và có nguy cơ mắc các bệnh khác về tim mạch, rối loạn chức năng và chuyển hóa của các bộ phận quan trọng. Khám bệnh định kỳ để theo dõi chỉ số men gan trong máu để có những biện pháp điều trị kịp thời.

Chăm Sóc Và Điều Trị Cho Người Bị Tăng Men Gan

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra sự gia tăng men gan mà bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị và cho những lời khuyên cần thiết. Có thể khuyên ngừng uống rượu hoặc sử dụng một số loại thuốc, giảm cân hoặc thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt lành mạnh hơn, Trường hợp men gan vẫn tăng không kiểm soát, bác sĩ có thể yêu cầu tiến hành thêm các xét nghiệm cần thiết khác hoặc giới thiệu bệnh nhân gặp các chuyên gia về gan.

Điều trị men gan cao bằng các bài thuốc nam

Một số cách điều trị men gan cao rất tốt theo bài thuốc dân gian truyền tai nhau lấy nguyên liệu từ những cây thuốc trong vườn nhà.

Trị men gan cao với cây atiso

Được biết với công dụng giải nhiệt, thải độc cho cơ thể, atiso còn rất hiệu quả trong việc chữa trị những bệnh men gan cao. Loại cây này từ lâu đã được sử dụng làm nguyên liệu bào chế các bài thuốc chữa nhiều bệnh trong dân gian. Y học hiện đại đã chứng minh được trong atiso chứa nhiều hoạt chất có lợi cho gan và cơ thể như: cynarin, silymarin giúp tăng cường chức năng gan, hỗ trợ phục hồi gan tổn thương và hạ men gan hiệu quả.

Có thể sử dụng atiso bằng cách nấu nước uống thay cho nước lọc hoặc hầm với xương để làm món ăn trong bữa cơm hằng ngày. Atiso giúp hạ cholesterol, chống độc cho cơ thể, lợi tiểu, nhuận tràng, hạ men gan hiệu quả.

Trị men gan với cây kế sữa

Đây là loại cây được sử dụng để hạ men gan. Các nghiên cứu khoa học cho thấy thành phần trong cây kế sữa giúp tăng cường độ vững chắc của cấu trúc tế bào gan. Nhờ đó giúp gan hạn chế tối đa các tổn thương khi bị tác động xấu. Đây cũng là bài thuốc được dùng làm nguyên liệu để bài chế thuốc điều trị các bệnh về gan như: gan nhiễm mỡ, viêm gan và giải độc gan.

Bài thuốc từ cây nhân trần

Nhân trần là bài thuốc dân gian được nhiều người truyền tai nhau với tác dụng tăng tiết mật, giải độc làm mát gan… nhờ đó kiểm soát được chỉ số men gan ở mức cho phép. 

Để cây nhân trần phát huy tốt nhất công dụng của mình, bạn nên mang cây về rửa sạch, cắt khúc, phơi khô rồi bảo quản cẩn thận. Có thể sử dụng cây nhân trần để pha nước uống thay cho nước hằng ngày.

Các thực phẩm hạ men gan

Cùng với bài thuốc nam, bạn có thể cân nhắc bổ sung thêm các thực phẩm tốt cho men gan để bảo vệ gan và phòng ngừa nguy cơ bệnh phát triển nặng:

• Cà phê: có khả năng ngăn ngừa tích tụ các chất béo và collagen ở trong gan, làm giảm viêm và tăng hàm lượng glutathione trong cơ thể để giảm tổn thương tế bào. 
• Bưởi: là nguồn thực phẩm cung cấp chất chống oxy hóa tự nhiên là naringenin và naringin với công dụng bảo vệ gan khỏi những tổn thương từ các gốc tự do và giảm viêm.
• Nho (nho tím và nho đỏ) với nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, phổ biến nhất là resveratrol giúp làm giảm viêm, ngăn ngừa tổn thương và tăng hiệu quả chống oxy hóa.
• Các loại cá béo: như cá hồi, cá thu có thành phần chính là axit béo omega 3 (chất béo lành tính giúp giảm viêm và hỗ trợ ngăn ngừa chất béo tích tụ, duy trì lượng enzym bình thường và cải thiện tình trạng kháng insulin. 
• Dầu oliu: là loại chất béo lành mạnh giúp mang lại các tác động tích cực cho sức khỏe của gan và các bộ phận khác. Sử dụng dầu oliu có thể giúp giảm tích lũy chất béo trong gan, cải thiện insulin và men gan trong máu.
• Các loại hạt: chứa nhiều chất béo, chất xơ và các chất dinh dưỡng như vitamin E và hoạt chất chống oxy hóa  giúp mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là gan.
  

Hạ men gan bằng phương pháp tự nhiên

Bên cạnh những bài thuốc nam dân gian truyền tai nhau, một trong những phương pháp giúp hạ men gan hiệu chính là xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý và sinh hoạt lành mạnh.

Kết hợp cùng các phương thuốc điều trị men gan cao, người bệnh cũng nên có một số biện pháp cải thiện gan tự nhiên cụ thể như:

• Thiết lập chế độ dinh dưỡng khoa học bằng việc bổ sung nhiều chất xơ và vitamin từ các loại rau xanh, trái cây
• Tập thể dục thường xuyên, chơi thể thao thường xuyên để tăng sức đề kháng cho cơ thể và sức khỏe cho gan. Tập thể dục tối thiểu 30 phút 1 ngày để có thể tạo ra sự khác biệt cho sức khỏe của gan, độc tố dễ được đào thải và gan không còn phải làm việc nhiều, ngăn chặn men gan tăng cao đột biến.
• Giảm cân nếu thừa cân, béo phì để làm giảm men gan, giảm mỡ trong gan, phục hồi dần các chức năng của gan.  Nên tránh xa các thực phẩm béo như thức ăn nhiều dầu mỡ được chiên trong dầu, mỡ thịt, da heo và da gà, dầu dừa, phô mai, thực phẩm đã qua chế biến, nước có ga..
• Tránh xa các thực phẩm chứa nhiều muối hoặc natri: lượng muối dư thừa trong cơ thể, đặc biệt là trong gan sẽ gây ra phù nề và giữ nước khiến gan khó lọc chất thải hơn. Theo thời gian có thể gây tổn thương và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
• Uống nhiều nước để giúp hạ men gan cao. Nên uống ít nhất khoảng 8 cốc nước hằng ngày để lọc độc tố trong cơ thể
• Hạn chế, ngừng hẳn các thức uống có cồn, rượu bia vì hầu hết các tình trạng men gan cao ở nam giới đều liên quan đến việc sử dụng rượu bia quá nhiều. Nghiêm khắc với bản thân là cách hạn chế bệnh về gan hiệu quả.
• Tránh xa môi trường ô nhiễm chứa khói thải và các chất độc hại, xăng và amoniac… Nếu bạn sống hoặc làm việc trong môi trường thường xuyên tiếp xúc với những nguồn độc hại này sẽ khiến tổn thương gan nghiêm trọng và làm tăng men gan.
• Dùng các loại thuốc tân dược để giảm men gan và cải thiện đáng kể những triệu chứng khó chịu của người bệnh
• Chú ý tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi kết hợp nhiều loại thuốc điều trị khác nhau để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.
• Cân nhắc uống thực phẩm chức năng từ thảo mộc ăn toàn và phù hợp để điều trị men gan và có lợi cho sức khỏe. 

Tham khảo thêm: Ăn gì tốt cho gan?

Điều trị men gan cao bằng thuốc

Việc sử dụng thực phẩm chức năng để điều trị men gan đang được nhiều người sử dụng. Ngoài việc sử dụng các bài thuốc dân gian thì việc dùng các thực phẩm chức năng để ổn định men gan là việc làm cần thiết. Điều này vừa giúp hạn chế việc dùng thuốc vừa mang lại hiệu quả như mong muốn. Một số sản phẩm được nhiều người lựa chọn có thể kể đến như:

• Hoàng Mộc Can
• Detoxgan
• Silymarin Milk Thistle

Bệnh men gan cao cần hạn chế kiêng ăn thực phẩm gì?

Đối với người bị bệnh men gan cao, cần chú ý hạn chế một số thực phẩm khiến cho men gan tăng cao như:

Thực phẩm độc hại, không hợp vệ sinh

Những thực phẩm độc hại bạn cần tránh xa trong chế độ ăn hằng ngày nhằm bảo vệ sức khỏe cũng như men gan tăng. Theo nghiên cứu từ các thực phẩm không hợp vệ sinh sẽ kích thích tế bào kupffer  có trong gan làm tổn thương và tiêu diệt các tế bào gan, tăng cao men gan không thể kiểm soát. Từ đó gây nên nhiều loại bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng đến gan và nguy hại đến tính mạng.

Thực phẩm nhiều đường, ngọt

Nên hạn chế những thực phẩm nhiều đường và quá ngọt vì có thể làm tăng hàm lượng đường trong máu. Từ đó gây nên tình trạng giảm khả năng hoạt động của gan, cản trở sự hấp thụ các dưỡng chất khác cho cơ thể. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của chức năng gan và tăng men gan.

Thực phẩm nhiều chất béo

Hàm lượng chất béo nhiều sẽ làm cho tế bào kupffer kích hoạt và gây tổn thương nghiêm trọng tới gan. Tạo nên những bệnh lý về gan như: xơ gan, men gan cao, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ…

Các chất kích thích, chất cồn như rượu, bia, thuốc lá…

Những chất kích thích, chất cồn có trong bia rượu, thuốc lá gây ức chế hoạt động của gan, cản trở quá trình thanh lọc đào thải chất độc. Những enzym trong gan cũng không được chuyển hóa, bị tích tụ lại là gây nên tình trạng men gan cao.

Xem thêm: 5 cách giải độc gan hiệu quả

Lời kết

Hi vọng với những thông tin trên đây đã giúp bạn có thể hiểu hơn về các nguyên nhân gây nên tình trạng men gan tăng cao, triệu chứng cùng cách điều trị và hạ men gan để giúp gan trở lại bình thường. Men gan cao chỉ là dấu hiệu tạm thời của gan, nồng độ men gan có thể trở lại bình thường nếu có những biện pháp điều trị phù hợp và tuân theo đúng lời khuyên của bác sĩ. Hãy trang bị cho mình thật đầy đủ những kiến thức cần thiết để bảo vệ cơ thể luôn khỏe mạnh và sống an vui bạn nhé!