Trẻ Biếng Ăn Không Tăng Cân Phải Làm Sao Để Tăng Cân?

Trẻ biếng ăn chậm tăng cân phải làm sao là thắc mắc của hầu hết các ông bố bà mẹ có con nhỏ đang trong độ tuổi phát triển. Biếng ăn chậm tăng cân không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ. Vậy khi nào được coi là trẻ chậm tăng cân và phải làm sao để khắc phục?

Khi nào được xem là trẻ chậm tăng cân?

Trẻ chậm tăng cân là những trẻ tăng cân với tốc độ chậm hơn so với những trẻ khác cùng độ tuổi và giới tính. Bản thân nó không phải là một căn bệnh mà là một biểu hiện đánh giá chất lượng cuộc sống, yếu tố y tế, xã hội… khiến trẻ không nhận được lượng calo cần thiết để phát triển khỏe mạnh. 

Thông thường, trọng lượng của một em bé tăng gấp đôi trong vòng 4 đến 6 tháng đầu đời và tăng gấp ba lần trong năm đầu tiên. Ví dụ, một đứa trẻ sinh ra nặng 3 cân thường sẽ nặng khoảng 6 cân vào thời điểm bé được 6 tháng tuổi và khoảng 9 cân khi bé được tròn 1 tuổi. 

Phạm vi cân nặng “bình thường” của trẻ được dựa trên trọng lượng của hàng nghìn trẻ em. Có hai loại biểu đồ là biểu đồ tăng trưởng tiêu chuẩn của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) và biểu đồ tăng trưởng của tổ chức y tế thế giới (WHO) được sử dụng để so sánh tiêu chuẩn tăng trưởng của trẻ. Trong đó, với trẻ dưới 2 tuổi, tiêu chuẩn tăng trưởng của WHO được sử dụng, còn đối với trẻ trên 2 tuổi, biểu đồ tăng trưởng CDC được sử dụng.

Tăng cân thường tuân theo một quá trình có thể dự đoán trước được từ giai đoạn sơ sinh đến tuổi vị thành niên. Tuy nhiên, một số trẻ không tăng cân bình thường ngay từ khi sinh ra hoặc tuy tăng cân bình thường trong một thời gian sau đó  chậm hoặc ngừng tăng cân vì một số nguyên do. Trẻ được cho là chậm tăng cân nếu trẻ không phát triển ở tốc độ mong đợi so với tuổi và giới tính.

Xem thêm:

• Trẻ Biếng Ăn Chậm Lớn Phải Làm Sao?
• Trẻ 1-2 Tuổi Biếng Ăn Chậm Tăng Cân Phải Làm Sao?

Khi nào chậm tăng cân ở trẻ là vấn đề?

Chậm tăng cân ở trẻ có thể là một vấn đề nếu:

• Trẻ sơ sinh không lấy lại cân nặng sau khi sinh trong vòng 10 đến 14 ngày sau khi sinh.
• Bé dưới 3 tháng tuổi tăng ít hơn 30g một ngày.
• Trẻ từ 3 đến 6 tháng tăng ít hơn 20g một ngày.
• Bé đang ở độ tuổi phát triển ổn định đột nhiên ngừng phát triển.

Nguyên nhân trẻ biếng ăn chậm tăng cân

Chậm tăng cân ở trẻ do rất nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu đến từ việc trẻ không nạp đủ lượng calo mà cơ thể cần để phát triển, mà biếng ăn, chán ăn, lười ăn…là vấn đề chính dẫn tới tình trạng này. Vậy vì đâu mà trẻ biếng ăn chậm tăng cân? Dưới đây là một số lý do thường được kể đến:

Chế độ ăn uống không phù hợp

Với trẻ bú sữa 

Đôi khi sữa mẹ quá loãng hoặc cách bé bú mẹ không đúng (có thể do bé bị dị tật bẩm sinh khiến bé khó bú, tư thế bú mẹ không chuẩn…) cũng khiến cho bé không thể cung cấp đủ lượng thức ăn cần thiết cho cơ thể phát triển.

Hoặc nếu bé bú sữa công thức mà cha mẹ pha sữa không đúng cách, quá loãng… làm mất đi các chất dinh dưỡng có trong sữa cũng khiến cho bé lười ăn chậm tăng cân. 

Với trẻ đã ăn thức ăn rắn

Việc cho trẻ ăn một chế độ dinh dưỡng không cân bằng đủ 4 nhóm chất, chỉ tập trung vào một nhóm thực phẩm như tinh bột hay chất đạm… có thể gây nhàm chán ở trẻ, cơ thể không được bổ sung đầy đủ dưỡng chất dẫn đến trẻ biếng ăn không tăng cân.

Đôi khi, có những bé bị dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm (như không dung nạp lactose, gluten…) khiến lượng thức ăn mà bé ăn được không đa dạng so với bình thường… khiến bé chán nản, mất hứng thú với bữa ăn. Bé sẽ phải ăn lặp đi lặp lại những món ăn nhàm chán kéo dài dẫn đến biếng ăn, lười ăn ở trẻ.

Thiếu vitamin và khoáng chất

Vitamin và khoáng chất dù chỉ chiếm một lượng vô cùng nhỏ trong cơ thể nhưng lại đóng một vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự sống còn và phát triển thể chất lẫn trí tuệ ở trẻ. Việc thiếu hụt các vitamin và khoáng chất do lượng thực phẩm giàu vi chất mà bé ăn ít ỏi, do chế độ ăn có quá ít dầu mỡ khiến bé không hấp thụ được các vitamin tan trong dầu như A, C, E, K… có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và hấp thu ở trẻ, từ đó khiến bé lười ăn không tăng cân.

Bé tiêu hóa kém và kém hấp thu

Dù bé có ăn đủ khẩu phần ăn và thức ăn đầy đủ chất dinh dưỡng nhưng bé không hấp thu được cũng khiến trẻ biếng ăn và chậm tăng cân. Trẻ nhỏ hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện, các enzym tiêu hóa vẫn chưa thể hoạt động tối đa công suất, nên nếu cha mẹ cho bé ăn không đúng cách, không phù hợp với độ tuổi của bé, cho bé ăn quá nhiều hay dư thừa chất dinh dưỡng khiến bé không thể tiêu hóa được, gây ra tình trạng kém hấp thu, đầy bụng, khó tiêu… tất cả những điều này có thể khiến bé biếng ăn không tăng cân.

Bé gặp vấn đề về sức khỏe

Một số vấn đề về sức khỏe như trẻ bị rối loạn tiêu hóa, loạn khuẩn đường ruột (do dùng kháng sinh kéo dài…) hoặc trẻ bị giun sán… cũng ảnh hưởng đến việc tiêu hóa và hấp thu ở trẻ. 

Cách giúp trẻ biếng ăn tăng cân đạt chuẩn

Để giúp bé ăn ngon tăng cân đạt chuẩn, trước hết cha mẹ cần cải thiện được tình trạng biếng ăn của trẻ. Sau khi đã xác định được nguyên nhân khiến bé biếng ăn chậm tăng cân, cha mẹ sẽ lựa chọn những biện pháp khắc phục phù hợp với bé nhà mình. 

Nguyên tắc giúp trẻ ăn ngon tăng cân:

• Ngắn hạn: kích thích trẻ ăn ngon miệng, giảm tình trạng biếng ăn.
• Dài hạn: tăng cường tiêu hóa, tăng cường hấp thu cho trẻ để cải thiện cân nặng.

Sau đây là một số biện pháp giúp cải thiện tình trạng biếng ăn chậm tăng cân ở trẻ nhỏ:

Cung cấp cho bé một chế độ dinh dưỡng hợp lý

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp bé ăn ngon hơn mà còn nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển: 

• Đủ chất: dù bé ăn gì đi chăng nữa thì cha mẹ vẫn cần cân đối đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng cho bé, bao gồm: chất đường bột, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất. Đồ ăn phải phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe của bé. 
• Đủ lượng: tùy vào độ tuổi của trẻ mà khẩu phần ăn của bé cũng sẽ khác nhau. Cho bé ăn với số lượng phụ thuộc vào tuổi cũng như khả năng ăn uống. Tuyệt đối không ép, không la mắng, quát tháo bắt trẻ ăn. 
• Đa dạng thực phẩm: món ăn nhàm chán dễ khiến trẻ chán ăn. Thay vào đó, cha mẹ hãy thường xuyên thay đổi các món ăn cho bé, đa dạng thực phẩm, đa dạng cách chế biến, màu sắc bắt mắt…

Hạn chế cho bé ăn các đồ ăn thiếu dinh dưỡng

Các loại đồ ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp tuy nhiều calo nhưng lại nghèo nàn chất dinh dưỡng. Thay vì cho bé ăn các loại đồ ăn không tốt cho sức khỏe này thì cha mẹ nên lựa chọn những loại đồ ăn tươi ngon, an toàn và giàu chất dinh dưỡng cho bé. 

Khuyến khích bé tăng cường vận động

Thay vì ngồi một chỗ khiến cơ thể ì ạch, chậm vận động, dẫn đến các cơ quan đoàn thể hoạt động kém công suất, cha mẹ hãy khuyến khích bé tham gia các hoạt động vận động hoặc thể dục thể thao… Nó không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn tăng nhanh cảm giác đói, giúp bé ăn ngon và ăn nhiều hơn. 

Một số câu hỏi thường gặp

Có nên dùng thuốc giúp trẻ ăn ngon tăng cân?

Khi con biếng ăn chậm tăng cân, nhiều cha mẹ có xu hướng tìm đến những thuốc giúp trẻ ăn ngon tăng cân tốt. Tuy nhiên không phải ai cũng biết rằng, việc sử dụng những loại thuốc một cách bừa bãi này lại chứa đựng nhiều nguy hiểm cho trẻ. 

Một số loại thuốc kích thích ăn ngon có chứa một số hoạt chất như corticoid, cyproheptadin… Corticoid bản chất là một thuốc chống viêm, ức chế miễn dịch, chống dị ứng… Khi trẻ dùng thuốc này sẽ làm tăng cảm giác thèm ăn do tăng chuyển hóa, có cảm giác béo giả do tác dụng phụ tích nước của thuốc. Tuy nhiên khi dùng kéo dài có thể gây những bệnh lý nguy hiểm cho trẻ như suy thượng thận, loét dạ dày tá tràng, đái tháo đường… Tương tự như vậy, cyproheptadin là thuốc kháng histamin, thuốc giúp tăng cảm giác thèm ăn ở trẻ, tăng cảm giác đói nhưng đây chỉ là tác dụng tạm thời, khi dừng thuốc trẻ cũng sẽ ngừng ăn trở lại, đồng thời thuốc cũng gây nhiều tác dụng phụ cho trẻ. 

Bé biếng ăn chậm tăng cân có ảnh hưởng tới sức khỏe không?

Bé biếng ăn chậm tăng cân sẽ bị thiếu hụt những chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Trẻ dễ mắc bệnh hơn do hệ miễn dịch suy giảm, cơ thể dễ bị tấn công bởi các yếu tố gây bệnh; trẻ cũng chậm phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ…

Cách lựa chọn siro giúp bé ăn ngon tăng cân?

Việc sử dụng siro giúp bé ăn ngon cũng là một biện pháp giúp giải quyết tình trạng biếng ăn ở trẻ. Tuy nhiên trên thị trường có vô vàn loại siro trị biếng ăn cho trẻ, không khỏi khiến cha mẹ có chút băn khoăn và lo lắng không biết nên lựa chọn sản phẩm nào? Dưới đây là một số lưu ý khi lựa chọn siro giúp bé ăn ngon tăng cân:

• Lựa chọn loại siro có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, tem nhãn, tem phụ đầy đủ. 
• Lựa chọn loại siro có thành phần từ thiên nhiên, các loại thảo dược đạt tiêu chuẩn, vừa an toàn lại giúp bé dễ hấp thu, dung nạp tốt.
• Lựa chọn những loại siro không tác dụng phụ, không gây lệ thuộc thuốc.

Lời kết

Bài viết trên đây đã trả lời cho cha mẹ câu hỏi trẻ biếng ăn chậm tăng cân phải làm sao. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này và cha mẹ cần xác định được chính xác vấn đề mà bé đang gặp phải để từ đó có các biện pháp khắc phục cho bé phù hợp.